Helsinki Yurttaşlar Derneği'nin 'Balkanlar, Avrupa ve Kafkaslarda Sivil Toplum Örgütlerinin Önemi: Daha Barışçıl Bir Dünya İçin Çatışmaları Önlemeye Yönelik Sivil Yaklaşımlar' başlığıyla Çanakkale'de düzenlediği yaz okulu etkinlikleri, ikinci gününde Çanakkale Emniyet Müdürlüğü tarafından durduruldu.

31 Ağustos-8 Eylül 2000 tarihleri arasında Çanakkale Demokrasi Atölyesi'nde gerçekleşecek olan Yaz Okulu programı, ikinci gününde Çanakkale Emniyet Müdürlüğü tarafından durduruldu. Karara herhangi bir resmi gerekçe gösterilmeyerek İçişleri Bakanlığı'nın "uygun görmediği" söylenmekle yetinildi.

‘Bu karar Türkiye’ye zarar verdi’

hYd ofisinde 6 Eylül 2000 tarihinde konuyla ilgili düzenlenen basın toplantısında yapılan açıklama şöyle:

"Helsinki Yurttaşlar Derneği'nin 31 Ağustos - 8 Eylül 2000 tarihleri arasında Çanakkale'de yaptığı uluslararası yaz okulu programı, 2 Eylül Cumartesi sabahı durduruldu. İçişleri Bakanlığı'nca Cuma gecesi Çanakkale Valiliği'ne iletilen yazıyla 'uygun görülmediği' belirtilen programın durdurulmasına ilişkin herhangi resmi bir gerekçe gösterilmedi. Toplantı 'Balkanlar, Kafkaslar ve Avrupa'da Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi: Daha Barışçıl Bir Dünya İçin Çatışmaları Önlemeye Yönelik Sivil Yaklaşımlar' konusunda yapılmak üzere planlanmıştı.

Dernek Çanakkale Valiliği'ne 11 Ağustos 2000 tarihinde yaptığı resmi başvuru ile Dernekler Yasası'nca belirlenen gerekli işlemlere uyarken bir yandan da organizasyon hazırlıklarını sürdürmeye devam etti. Helsinki Yurttaşlar Derneği üyelerinin yanı sıra, yurtdışından gelen Helsinki Citizens' Assembly (Helsinki Yurttaşlar Meclisi) üyesi toplam 19 kişinin katıldığı toplantı, 'gece yarısı geldiği' bildirilen İçişleri Bakanlığı yazısı ile durduruldu.

Bu tür okul programları derneğimizin de şemsiyesi altında bulunduğu uluslararası Helsinki Yurttaşlar Meclisi tarafından çok çeşitli ülkelerde yıllardır düzenlenmektedir. Derneğimiz de benzeri bir programı 1997 yılında gene Çanakkale'de gerçekleştirmişti. Bugüne dek yerel ve uluslararası çok sayıda toplantı düzenlemiş, çeşitli projeler yürütmüştür. Bütün bu faaliyetlerde olduğu gibi, bu sefer de başvuru işlemleri gereğince yürütülmüştür. Yasalarda yazılı bulunan ve dolayısıyla bilebildiğimiz kurallara uyulmuştur.

Program başlatıldıktan sonra, kamu düzenini bozucu hiçbir olay gerçekleşmemiştir. Bu programın benzerlerinin Montenegro, Makedonya, Korsika gibi sorunlu bölgelerde bile sorunsuz ve başarıyla yapılabilmiş olmasına rağmen, ülkemizde gerçekleştirilememiş olması üzücüdür.

Oysa, Avrupa Birliği adaylığı sürecinde yol almaya çalışan ve önümüzdeki günlerde Katılım Ortaklığı belgesini imzalamaya hazırlanan ülkemizde bu olayın yaşanmasının bir mantığı da görülememektedir.

Helsinki Yurttaşlar Meclisi'nin faaliyette bulunduğu Hollanda, Fransa, Azerbaycan, Ermenistan, Dağlık Karabağ, Gürcistan, Moldavya ve Yugoslavya Karadağ'dan gelen katılımcılara ilişkin herhangi bir sorun olduğuna da ilişkin bir durum olmasa gerek. Zira tümü TC vizesi alarak ülkeye giriş yapmışlardır. Dolayısıyla ilk anda Kars'taki olayla ilintili gibi görünse de, buna ihtimal vermek istemiyoruz.

Helsinki Yurttaşlar Derneği olarak hem İçişleri Bakanlığı'na, hem de uluslararası faaliyetler söz konusu olduğunda İçişleri Bakanlığı'na görüş bildiren Dışişleri Bakanlığı'nın ilgili birimlerine 'faaliyetin uygun görülmeme' gerekçesine ilişkin yazılı yanıt vermeleri için başvuruda bulunduk. Bu mektuplarımıza bugüne dek herhangi bir cevap almadık. Bu konudaki talebimize yazılı cevap alana dek, Başbakanlık İnsan Hakları Üst Kurulu Eğitim Alt Komitesi'ndeki görevimizi askıya almak durumunda kaldığımızı da belirtmek isteriz.

Her şey bir yana, yazılı yasal koşullara tümüyle uysa da, bir sivil örgütün faaliyetinin gene de belirsiz nedenlerle iptal edilebileceğini görmüş bulunuyoruz.

Durdurma emri ile tüm hazırlıkları tamamlanmış ve davetlileri Çanakkale'ye varmış olan toplantı iptal edilmek zorunda kalındı. Kararın zamanlaması nedeniyle Helsinki Yurttaşlar Derneği, ama ondan daha çok da Türkiye zarara uğradı.

Depremle birlikte resmi çevrelerce de yere göğe konulamayan sivil toplum örgütlerinin, üstelik de sivil toplumun güçlendirilmesi amacıyla düzenlenen uluslararası bir toplantıda engellenmesi, bu konudaki resmi yaklaşımın içeriği hakkında ciddi bir fikir veriyor.

Kuruluş amacı itibarıyla Avrupa bütünleşmesini sivil toplum temelinde sağlamak için çalışan Helsinki Yurttaşlar Derneği, Türkiye'nin AB'ye tam üyelik sürecinde başta ifade ve örgütlenme özgürlükleri olmak üzere bir dizi hakların devletçe engellenmiş olması gerçeğiyle bir kez daha yüz yüze gelmiştir."

Helsinki Yurttaşlar Derneği - Uluslararası Yaz Okulu 2000

Helsinki Yurttaşlar Derneği, 1997 yılından bu yana Çanakkale Belediyesi'nin de desteği ile Çanakkale'de yerel ve uluslararası katılıma açık yaz okulları düzenliyor.

31 Ağustos - 8 Eylül 2000 tarihleri arasında 'Balkanlar, Avrupa ve Kafkaslarda Sivil Toplum Örgütlerinin Önemi: Daha Barışçıl Bir Dünya İçin Çatışmaları Önlemeye Yönelik Sivil Yaklaşımlar' başlığı altında Çanakkale Demokrasi Atölyesi'nde düzenlenen programa katılması planlanan, Kafkaslar, Balkanlar ve Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde uluslararası Helsinki Yurttaşlar Meclisi ile bağlantılı çalışan aktivistlerin ve Türkiye'den katılan Helsinki Yurttaşlar Derneği üyelerinin listesi şöyle:

• Mient Jan Faber Helsinki Citizens' Assembly (hCa) Siyasi Direktörü ve IKV Genel Sekreteri / Hollanda
• Murat Belge hCa Uluslararası Yönetim Kurulu Üyesi ve Helsinki Yurttaşlar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
• Bernard Dreano hCa / Fransa Koordinatörü
• Tomas Krausaskas hCa Uluslararası Sekreterya Genel Direktörü / Çek Cumhuriyeti
• Katerina Klimesova hCa Gençlik Ağı Koordinatörü & Yayınlar Editörü / Çek Cumhuriyeti
• Melek Taylan Helsinki Yurttaşlar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi
• Nazan Aksoy Helsinki Yurttaşlar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi
• Arzu Abduleyeva hCa / Azerbaycan Koordinatörü
• Rena Tahirova hCa / Azerbaycan
• Pervana Mammadova hCa / Azerbaycan
• Sara Margaryan hCa / Ermenistan
• Natalya Martirosyan hCa / Ermenistan
• Irina Sargsyan hCa / Dağlık Karabağ
• Karen Ohanjaniyan hCa / Dağlık Karabağ
• Mamuka Dzebisashvili hCa / Gürcistan
• Nino Lezhava hCa / Gürcistan
• Tatiana Siniaeva hCa / Moldavya
• Natalia Cravciuc hCa / Moldavya
• Igor Milosevic hCa / Karadağ - Yugoslavya
• Momcilo Martinovic hCa / Karadağ - Yugoslavya
• Jerome Carassou hCa / Fransa
• Julien Lusson hCa / Fransa
• Emel Kurma Helsinki Yurttaşlar Derneği
• Esra Güçlüer Helsinki Yurttaşlar Derneği
• Alp Biricik Helsinki Yurttaşlar Derneği

***

Konuyla ilgili yayınlanan haberler:

Yaz okulu skandalı (Milliyet, Ahmet Tulgar)

Burası Türkiye (Radikal, Murat Çelikkan)

Radikal: